KÖRLÜK

KÖRLÜK

Amerikalı psikolog Abraham Maslow’a göre ihtiyaçlar hiyerarşisi beş ana kategoriye ayrılmıştır. 1-Fizyolojik ihtiyaçlar, 2-Güvenlik ihtiyacı, 3-Ait olma ve sevgi ihtiyacı, 4-Değer verilme, saygınlık ihtiyacı, 5- Kendini gerçekleştirmek

Teoriye göre insan ihtiyacı yere, zamana ve duruma göre değişim göstermektedir ve belli bir hiyerarşi içerisinde bir temel ihtiyaç doyurulmadan diğer aşamaya geçilmesi mümkün değildir.

Geçenlerde okuduğum Nobel ödüllü Portekizli yazar Jose Saramago Körlük romanında önce bir kişi ile başlayan ve sonrasında şehrin tamamını etkileyen bir salgın ile insanların görme yeteneklerini kaybetmesini anlatmaktadır. Salgında kör olan bir grup izbe bir binada karantinaya alınmışlardır. Karantinadakilerin arasında kör olmadan önce önemli sayılabilecek toplumsal statülere sahip kişilerin yanında, dışlanan bazı işlere sahip kişiler de bulunmaktadır. Karantinaya alınan kişiler salgından henüz etkilenmemiş güvenlik güçleri tarafından dışarıdan getirilen ve karantina kurallarına uyularak uzakta bir yere bırakılan kıt yiyeceklerle beslenmektedirler. Körler terkedilmiş büyükçe bir binanın spor salonu gibi bir bölümünde sıra sıra dizilmiş ranzalarda yatıp kalkmakta ve kişisel ihtiyaçlarını gidermek için lavabo ve tuvaletlerden başka hiçbir şeye sahip değillerdir.

Körler son derece kıt olan besinleri başlarda olabildiğince eşit şekilde paylaşmaya çalışmışlar fakat zaman geçtikçe eşit paylaşım konusunda büyük sorunlar oluşmuştur. Tuvalet ihtiyaçlarını giderme konusundaki düzen ve intizam da başlardaki izlediği seyir ile devam etmemiştir. Körler ilk zamanlar görme yetenekleri olmadığı halde kendi keşfettikleri yol bulma hisleri ile tuvaletlere giderek tuvalet ihtiyaçlarını gidermelerine rağmen, sonraları bu durum değişmiştir. Tuvalet ihtiyacı hissedenler nasıl olsa kimse görmüyor diye en yakın yere çömelerek ihtiyaçlarını gidermeye başlamışlardır. Ortam o hale gelmiştir ki bu eylemi yapanlar bir zaman sonra kendi dışkılarının havasız ortamı içeresinde yaşamaya, üzerine basa basa yürümeye, aynı kıyafetlerle yatağa girmeye ve bu duruma alışmaya başlamışlardır. Hikâyenin ilerleyen bölümlerinde körlük salgını sadece karantinadakiler ile sınırlı kalmayarak tüm şehri etkisi altına almış, bütün her şey yağmalanmış, sokaklar ölmüş insan cesetleri yüzünden yürünemez hale gelmiştir.

Körlük romanında yazarın öne çıkarmak istediği ana fikri; insanların toplumsal olaylara, çevresel olaylara ve ahlaki değerlere körlük boyutunda duyarsız kalmaları sonucunda, bu duyarsızlığın zaman içinde kanıksanması ve giderek toplumun veya toplumların tamamını etkileyen çok önemli bozuşmalara neden olmasının anlatılması olarak tanımlanabilir.

Yazarın öyküsünde ele aldığı diğer önemli tema ise insanların sahip olduğu her şeyin çok kırılgan olduğunun, hiyerarşinin bozulması durumunda insan davranışlarının yeni duruma göre farklılık gösterdiğinin ifade edilmesidir. İnsanlık tarihinde yaşanan bir takım büyük doğal afetlerde, salgınlarda, tüm dünyayı etkileyen dünya savaşlarında, Bosna da, Afrika da, Ortadoğu da, Afganistan da meydana gelen savaşlar esnasında bu döngü tekrar tekrar tecrübe edilmiş, kazanılan bütün maddi, manevi ve sosyal statüler kaybedilmiş, insanlar hep piramidin en dibinden başlamak zorunda kalmışlardır.

Bireylerin fizyolojik, güvenlik, öz saygı, sevgi, ait olma ve kendilerini geliştirebilmesi, gerçekleştirebilmesi gibi aşamalar ancak sağlıklı çevre ve toplumsal yapıların var olduğu durumlarda mümkün olabilmektedir. Bu yüzden tüm dünyada sağlıklı çevre ve sağlıklı toplumsal yapılar oluşturmak konusunda politikalar geliştirilmesi için yönlendirme yapmak insanlığın birinci önceliği olmak zorundadır. Aksi durumda şu an dünyanın çeşitli bölgelerinde görülen salgınlar, doğal afetler, çevresel felaketler, terör olayları ve savaşlar giderek tüm insanlığı etkileyen daha yıkıcı kasırgalara dönüşecek ve

daha büyük felaketlere sebep olacaktır. Her geçen gün zaman daha fazla daralmaktadır ve korkarım yarın çok geç olacaktır.