DÜNYA HANGİ KÜLTÜRLERİN ETKİSİNDE?

DÜNYA HANGİ KÜLTÜRLERİN ETKİSİNDE?

     Dünya’nın doğu kesimleri, manevi ihtişamını günümüzde hâlâ korumaya çalışmakta. ‘Yoga’, ‘Nirvana’ ve daha birçok unsur da ilgiyle benimsenmekte batı toplumları tarafından. Konfüçyüs, Buda ve Mevlâna öğretileri önemini sürdürmekte. Doğu kültürü, bazı yönlerden batı kültürüne idol olmuş. Bu kültüre hizmet eden ‘Mevlâna’ ve ‘Gandi’ gibi isimler batının hayranlığını kazanıp, onları etkilemiş. Derinlemesine gelişmiş olan kültürün, gerçekten çok zengin yönleri söz konusu.

     Mevlâna için ayrı bir parantez açacak olursak, batı toplumlarının büyük saygısını kazanmış. Onu merak eden birçok yabancı insan, türbesini ziyaret etmekte. Ders niteliğindeki sözleri, farklı din mensuplarını bile cezbetmekte. Onun sayesinde birçok insanın Müslüman olduğuna inanmaktayım.

     Batı kültürü ile doğu kültürü arasında birçok fark bulunmakta. Doğu kültürü, içe dönük ve insanın kendisini bulmasına yönelik bir yapıda. Batı kültüründe ise daha çok materyalist bir yapı hâkim. Batılılar, doğudaki gelişmiş manevi bilincin aracılığı ile, iç dünyalarındaki boşlukları doldurmak istemekteler. Batı kültürü, daha gerçekçi bir bakış açısına sahip ve benimsenmesi gereken pozitif yanları mevcut. Sonuçta iki kültür de etkileşim halinde olup birbirlerine yön vermekte.

     Doğuda “birlik olma” olgusu önemli, batıda ise bireysellik ön planda. Bilindiği üzere insanlar, doğuda daha kaynaşmış durumda. Batı insanında “ego” tavan yapmış vaziyette; doğu insanında ise mütevazilik ön planda. Hatta egolu insanlar dışlanabilmekte doğu toplumlarında. Doğu kültüründe aile çok önemli; oysa batı toplumlarında, bireyselleşmeye de bağlı olarak sağlıklı aile yapısı yok olmakta. Aşırı bireyselleşmenin sonucunda, insanlar büyük ruhsal buhranlar yaşamakta batıda. Bu yüzden o ülkelerin devlet adamları, toplum politikalarını tekrar gözden geçirmek durumunda.

     Avrupalılara göre Yunanlılar, iki kültürden de faydalanıp etkin bir kültür oluşturmuş. Bu nedenle Yunanlılara bir hayranlık söz konusu batılılarca. Oysa bu konudaki en etkili sentez Türk toplumu tarafından oluşturulmuş. Türkler, batı dünyası ile en fazla etkileşimde olan doğu toplumu. Türk Milleti’nin karakteristik özellikleri Ortadoğu kültürünü yansıtmakta. Ortadoğu, şark kültürünü fazlaca içermesine rağmen karmaşık bir yapıya sahip. Bilindiği gibi bütün semavi dinler de Ortadoğu’da doğmuş. Ortadoğu, bu anlamda ayrıca önemli.

     Bu arada batının tam ortasında, yaklaşık 700 ila 1500 yılları arasında hüküm süren Müslüman bir devletin varlığı söz konusu. Tarihçilerin bir kısmı, “Rönesans” döneminin Endülüs Emevi Devleti zamanında başladığını iddia etmekte. Cordoba (Kurtuba) bölgesi, Endülüs Emevi Devleti döneminde, dünyanın 3 önemli şehrinden biri olmuş. Endülüs Emevileri’ nin İslamiyet’e ve hatta doğu kültürüne katkısı yadsınamaz. Üstelik Emeviler ‘in dünya kültürüne etkisi üst düzeylerde.

     Doğu toplumları dünyanın manevi kültürüne oldukça fazla katkı sağlamış. Gerek Asya gerekse Avrasya kültürleri, felsefe ve inanç konularındaki zenginlikleriyle dikkat çekmekte. Aslında batı kültürü, doğu kültürünün etkisi ile gelişimini şekillendirmiş ve ilerletmiş. ‘Manevi açıdan zengin olan doğu kültürü’ maalesef batı toplumlarının maddi güçlerinin gölgesinde kalmakta. Batı toplumları, zengin olmalarına rağmen; doğunun maneviyat ve gizem dolu niteliklerine hayranlıklarını saklamamaktalar. Çünkü doğu kültürü, paranın satın alamayacağı kadar kalite kokmakta.