EDEBSİZLİK KÖTÜLÜĞE VE CEHENNEME EDEB İSE İYİLİĞE VE CENNETE GÖTÜRÜR
Rabbimiz Allah Kur’anda şöyle buyurur: Kim, zerre kadar iyilik yaparsa karşılığını mutlaka (iyilik olarak) görür, kim de zerre kadar kötülük yaparsa o da karşılığını mutlaka (azab olarak) görür.” (Zilzal-7,8) Bu bağlamda edepsizlik bir kötülüktür ve edepsizlik insanı kötülüğe ve cehennem götürür. Edeb ise bir iyiliktir ve edeb insanı iyiliğe ve cennete götürür. Pekî Edepsizlik nedir? İnsanı hem Allah katında hem insanlar nezdinde mahcub eden ve bir çoğu günah olan kötü, çirkin, ve onur kırıcı olan her türlü söz ve davranış “Edebsizlik” tir. Edebsizlik; insanın haysiyetini, itibarını ve imanını incitir ve zedeler. Toplumda barışı ve huzuru bozar ve pekçok kötülüklere ve felaketlere neden olur. Ayrıca Rabbimizın razı olmadığı bir eylem olduğu için de insana günah kazandırır ve insanı cehenneme sürükler. Geçmiş kavimlerin ve milletlerin pek çoğu edepsizlikte ve hayasızlıkta çok ileri gittikleri için helak olmuşlardır. Günümüzde de maalesef aynı çöküntüyü görmekteyiz. Günümüz insanları edebten okadar uzak ki, insanlar, toplum karşısında konuşurken elini pantolonunun cebine koymayı, birilerinin karşısında otururken bacak bacak üstüne atarak veya yayılarak oturmayı medenilik ve özgürlük sayıyor. Ağzındaki lokmayı gevişleyerek ve şapırtatarak yemeyi, argolu konuşmayı samimiyet sayıyor. Bağırarak yüksek perdeden konuşmayı üstünlük sayıyor. Ve bu tür edepsizlikler çoğaldıkça toplumda sevgi, saygı, nezaket ve letâfet yok oluyor. edeb yok oluyor, yerini yozlaşma, kabalık ve kötülükler alıyor. Bu da toplumda barışı ve huzuru yok ediyor. Bakın çevrenize insan davranışlarının çoğu edeb dışı davranışlardır. Öyle değil mi?.. İnsanı edepsizliğe iten etkenlerin başında "Bencillik”, “Kibir” , “kendini beğenme ve üstte görme” güdüsü gelir. Biliniz ki, her edebsizlik çirkin ve kötüdür ve çoğu günahtır ve Allah katında cezası ve azabı vardır. Çünkü her edebsizlik bir “Kul Hakkı” ihlalidir. “İman” ihlalidir.. Kim ona bulaşırsa kendini kötülüklerin içinde bulur, günahkarlardan ve cehennemliklerden olur. Hafızanızı şöyle bir tazeleyin! Daha yakın zamana kadar edeb dışı gördüğümüz ve ayıpladığımız, uyardığımız pekçok söz ve davranış günümüzde normalmiş gibi görülmektedir. Ve işin en tuhafı da bunlar gelişmişliğin ve bireysel özgürlüğün gereği olarak görülmektedir. Ama insanların hepsi bu tür edeb dışı söz ve davranışlardan da şikayetçidir. Öyle değil mi?. Çünkü, edebsizlik her zaman çirkin ve kötüdür. Kötü olan da her zaman kötüdür.. Biz “İyi” desek de!.. “Güzel” desek de! Taraf olsak da! Alkışlasak da!.. Oysa bizim örfümüz ve inancımız; birbirine hürmeti, sevgiyi, nezaketi ve letafeti öngörür. Yani edepli olmayı öngörür. Pekî, Edeb nedir?. Edeb; insanın düşüncesinde, söz ve davranışlarında ibadet ve taatında Allahın razı olacağı şekilde ölçülü, mütevazi, zarif, kibar, nazik ve latif olmasıdır. Edeb; incelik ve nezakettir. Derler ki; edebin de edebi var!. Bu, takvadır. Edebin ölçüsü Kur’an ve Sünnettir. Peygamberimizin güzel ahlakıdır. Toplumda yerleşen güzel örfler ve âdetlerdir. İnsan her şey olabilir, büyük makam ve mevki sahibi olabilir, çok mal, mülk, servet ve güç sahibi olabilir. Hatta ilim sahibi olabilir. Ama eğer insan edeb sahibi değilse, o kimsenin Allah katında bir üstünlüğü yoktur. İnsanlığa faydası da olmaz. Çünkü o gerçek mümin olamamış demektir. Zira, islam; edeptir. Kur’an; edeptir. Müslümanlık edepli olmaktır. Hz.Mevlananın dediği gibi aslında insan olmanın ölçüsü edeptir. Hz.Mevlana bir sözünde şöyle der: “İnsan, eğer edebsiz ise O, insan değildir. İnsan ile hayvan arasındaki fark; Edebtir.” Mevlana söze devamla şöyle der: “Aç gözünü ve Allahın kelâmına bak! Âyet, âyet Kur’anın manasının tamamı Edebtir.” Evet Hz. Mevlananın da dedği gibi mukaddes kitabımız Kur’anın tamamı edeptir. Güzel ahlaktır. Rabbimiz Allah edepli müminleri şöyle tanımlar: "Mümin erkekler ve mümin kadınlar birbirlerinin dostudurlar. İyiliği öğütlerler, kötülükten sakındırırlar." (Tevbe-71 Bir hadisinde: “İman etmedikçe cennete giremezsiniz. Birbirinizi sevmedikçe de iman etmiş olamazsınız.” buyuran Sevgili peygamberimiz Hz.Muhammed aleyhisselam, kendisini ziyarete gelen birini üzerinde oturduğu hasırdan kalkarak oraya oturtması peygamberimizin güzel bir sevgi ve edeb örneğidir. Hz. Ömer, halifeliği sırasında bir Şam yolculuğunda şehre girinceye kadar devesine kölesiyle nöbetleşe, sırayla binmesi bir edeb örneğidir. Osmanlı Devletinin kurucusu Osman Bey misafir olduğu Şeyh Edebâli’nin evinde gece yatacağı odaya girince odanın duvarında asılı olan Kur’anı görünce, Allah’a ve Kur’ana olan edebinden dolayı o gece yatakta yatmayarak, sabaha kadar Kur’an okuması da bir başka edep örneğidir. Şunu iyi biliniz ki, insan edebi kadar insandır, edebi kadar müslümandır! Edebi kadar medenidir. Edebi kadar Rabbine kuldur. Çünkü Edebdir insanı iyi ve kâmil kılan, feyizli ve muttaki kılan. Edebdir insanı iyiliğe ve cennete götüren. İmanınız kavi, ameliniz sâlih, edebiniz güzel, ömrünüz huzurlu ve feyizli olsun.
Yorum Yazın