Hayâ Cennetten Bir Elbisedir
Muallim Osman - Edeb ve utanma anlamına gelen Hayâ; Allah’ın hoş görmediği çirkin ve kötü şeyleri yapmaktan ve söylemekten sakınmaktır. Günah ve haram olan fiillerden kaçınmaktır. Haddi aşmamaktır. Allaha ve kullarına saygılı olmaktır. Hayâ; imanı güzelleştiren, hayatı mükemmelleştiren ve faziletli kılan çok güzel bir haslettir. Hayâ cennetten bir elbisedir. Onu giyen kimse kendini tüm kötülüklerden haramlardan ve günahlardan korur, daima faziletli ve hayırlı işlere yönelir. Böylece Hayâ insanı Rabbine ve cennete ulaştırır. Hayâsı nedeniyle insan Rabbinin rızasını kazanacağı gibi çevresinden de takdir ve saygı görür. Hayâ timsali olarak bildiğimiz Hz. Osman bir gün Hz. Peygamberi ziyarete gitmişti. Uzanmış bir halde odasında dinlenen peygamberimiz onun geldiğini öğrenince toparlanmış ve onu ayakta karşılamıştı. Daha sonra Aişe validemiz peygamberimize bunun sebebini sordu ve şöyle dedi; "Ey Allah'ın Rasûlü! Ebu Bekir ve Ömer'e göstermediğiniz saygıyı neden Osman'a gösterdiniz?" Hz. Peygamber şöyle buyurdu: "Meleklerin bile hayâ ettiği kimseden ben nasıl hayâ etmem? Peygamberimiz kimseye kızmaz, kimseye hakaret etmez ve kimseyi azarlamazdı. Kimseyi lânetlemezdi. Ağzından kaba, çirkin ve lânetli bir söz çıktığı hiç görülmemiştir. O dâima mütebessim ve merhametli ve hoşgörülüydü. Bu, Onun hayâsındandı.
“Haya imandan bir cüzdür.” buyuran sevgili peygamberimiz Hz.Muhammed aleyhisselam iman ile hayâ’yı bir tutmuş, günah ve kötülüklerden korunmak için bunun ikisinin birden insanda bulunması gerektiğini buyurmuştur. Bundan şunu anlıyoruz ki, bir insanda hayâ varsa o kimsenin imanı güçlüdür. İmanı güçlü ise hayâsı da vardır. İmanı ve hayâsı olan insan ise; tüm kötülüklerden çirkin işlerden ve günahlardan kendisini koruyabilen insandır. Hayâsı olan insan; Allaha ve başkalarına karşı saygılı ve hürmetkâr olandır. Çirkinlikleri örten güzellikleri yaşatan insandır. İnsan önce Rabbine karşı hayâlı olmalıdır. Çünkü Allah’tan utanmayan başkalarından da utanmaz. Haya önce düşüncede başlamalıdır. İnsan kötü duygu ve düşüncelerden hayâ etmelidir. Sonra azâlarında hayâ olmalıdır yediğinde, içtiğinde, söz ve davranışlarında hayâ sahibi olmalıdır. Ölümü ve ahreti, hesabı ve azabı düşünerek hayâsını korumalıdır.
Günümüz toplumunda insanların pek çoğunun îmani ve ahlakî değerlerden uzaklaştığını, konuşmaların çirkinleştiğini, davranışların yozlaştığını ve kabalaştığını, şahsiyetlerin bozulduğunu ve çürüdüğünü görürsünüz. Pek çok insanın; daha görkemli ve daha gösterişli yaşama arzusuna kapılarak, kendini daha üstün görerek ( buna özgüven diyorlar) söz ve davranışlarında ne kadar hayâsızlaştığını görürsünüz.. Bütün bunların hayâsızlıktan ve haddi aşmaktan kaynaklandığını biliniz. Peygamberimiz Tüm uyarılarına rağmen kötülükte israr eden bir kimseyi peygamberimiz Hz.Muhammed şöyle uyarmıştır; “Hayâsız olduktan sonra dilediğini yap!..” En tehlikeli insanlar hayasız insanlardır. Onlarda ne Allah korkusu vardır ne de insanlardan utanma duygusu. Atalar boşa dememiş; “Kork Allahtan korkmayandan!.”
Hayâsızlık önce insanın kalbinde bir düşünce olarak filizlenir ve daha sonra kötü söz ve davranış olarak tezahür eder. Günah olan fiiller ve işler nefse o kadar çok hoş gelir ki, insanı öyle bir baskı altına alır ki, artık o insan hayâsızlığın tiryakisi haline gelir!.. Sonu da hüsran ve cehennem ateşi olur. Bakınız bu konuda Yüce Allah ne buyuruyor: “İman edenler arasında kötülüğü ve hayâsızlığı yaymak isteyenler için dünyada da ahrette de acıklı bir azab vardır.” (Nur-19) Allah insanları bir ayette şöyle uyarır: “Ey iman edenler! Bir topluluk bir diğerini alaya almasın. Belki onlar kendilerinden daha iyidirler. Kadınlar da diğer kadınları alaya almasın. Belki onlar kendilerinden daha iyidirler. Birbirinizi kınamayın, birbirinizi kötü lakaplarla çağırmayın. İmandan sonra fasıklık ne kötü bir şeydir. Kim tevbe etmezse, işte onlar zâlimlerin tâ kendileridir.” (Hucurat-11)
İnsan şunu çok iyi bilmelidir ki, Yüce Allah Kur’anda: “Şüphesiz ki Allah, sizin üzerinizde her şeyi görüp gözetendir.” (Nisa-1) buyurduğu gibi bu âlemde işlenen gizli ve açık her şey Allah’ın denetimi ve gözetimi altındadır. Günahın gizlisi de, âşikarı da hayasızlığın küçüğü de büyüğü de Allah tarafından görülmekte ve bilinmektedir. Yani insan, dünyada başıboş değildir. Her zaman ve her yerde ilahî gözetim ve denetim altındadır. Yani işlediği kötülükler ve hayasızlıklar yanına kâr olarak kalmaz!.. Bunu asla unutmayın! Ve eğer dünya ve ahret saadeti arzu ediyorsanız sizin de Hayânız olsun!. Hayâ cenneten bir elbisedir. Onu asla çıkarmayın!.
