RİYA VE GÖSTERİŞTEN UZAK DURUN
ÇÜNKÜ O İNSANI CEHENNEME GÖTÜRÜR
Yüce Allah Kur’anda; “De ki: “Şüphesiz benim namazım da ibadetim de hayatım da ölümüm de âlemlerin Rabbi olan Allah içindir.” (Enâm-162) buyurduğu gibi islam dininde yapılan tüm işlerin, ibadetlerin, iyiliklerin söz ve davranışların Allahın rızasına uygun olacak şekilde ve Allahın rızasını kazanacak şekilde tevazu ve takva üzere ihlasla yapılması gerekir. Bunun aksi ise “Riya” ve “Gösteriş” olur. Riya ise; asıl niyeti gizlemek ve dünyevi çıkar sağlamak için çeşitli hilelerlebaşkalarını aldatmak ve kandırmaktır. Dîni literatürde ise Riyâ: yapılan ibadetlerin, iyiliklerin, söz ve davranışların Allahın rızasını ve beğenisini kazanmak için değil de başkalarının beğenisini ve övgüsünü kazanmak için yapılmasıdır, İnsanlar genelde nüfûz elde etmek, şan ve şöhret elde etmek, maddi ve manevi çıkar sağlamak için riya ve gösteriş yaparlar.. Riya; bir nevi aldatma ve hilekârlıktır. Bir takım çıkarlar elde etmek için birilerini aldatmak ve kandırmak için yapılan hileli söz ve davranıştır. En kötüsü de Allahı aldatmak için yapılan riya’dır. Riya; kalbdeki imanı zedelediği gibi yapılan işlerin, ibadetlerin ve iyiliklerin feyiz ve bereketini de yok eder. toplumda kardeşliği ve dostluğu, sevgiyi ve saygıyı, barışı ve güveni zedeler, bozar. Allahın sevmediği ve hoş görmediği riya, nefse güzel gibi görünür ama temelde insanı Allahın rahmetinden ecir ve mükâfatından mahrum bırakan çok kötü bir davranıştır. “Riyâ” ve “Gösteriş” toplumun her kesiminde kötü bir alışkanlık olarak bilinir ve kabul edilir. Ama buna rağmen insanların çoğu nefsani arzularını tatmin için kendilerini daha üstün göstermek, daha dindar göstermek veya bir takım dünyevi çıkarlar elde etmek için riya ve gösteriş yaparlar. Riya ve gösteriş yapanlara “Riyâkar” denir.
Eğer insan riya ve gösteriş yaparak insanları ve Allahı kandırdığını sanıyorsa, bilsin ki, o kimse sadece kendisini aldatıyor ve kendisini kandırıyor demektir. İnsan riya ve gösterişle gerçek niyetini ne kadar gizlerse gizlesin, o gerçek bir gün mutlaka ortaya çıkar ve riya ve gösteriş yapanı hüsrana uğratır. Allaha karşı riya ve gösterişte bulunmak büyük bir gaflet ve büyük bir günahtır. Peygamberimizin ifadesiyle Riya küçük şirktir. Şirk ise insanı Cehenneme götürür. Yüce Allah Kur’anda: “Göklerde ve yerde olan her şey Allah’ındır. İçinizde olanı –niyetinizi - açığa vursanız da gizleseniz de Allah sizi ondan hesaba çeker. O, Affın gereğini yapanı affeder, azabın gereğini yapana da azap eder. Allah herşeye bir ölçü koymuştur.” (Bakara-284) buyurduğu gibi Allah, insanın kalbinde gizlediklerini de bilir, açığa vurduklarını da bilir, riyakar davranışlarını da bilir ihlaslı davranışlarını da. Bir kimse ibadetlerini ve iyiliklerini Allah rızası için değil de başkaları övsün diye yapıyorsa bilsin ki, o bir riyadır. Kişi yaptığı o ibadet ve iyilikten uhrevi bir kazanç elde edemez. Çünkü Allah riyayı sevmez. Mesela, insan, ana-babası, komşusu veya bir yakını yardıma muhtaç iken onlara yardım yapmayıp da toplumda iyiliksever görünmek için başka yerlere yardım yapıyorsa bu bir riyadır. Veya bir kimse orada burada diliyle insanları iyiliğe davet ediyor da kendisi kimseye iyilik yapmıyorsa bu da bir riyadır, Allahı aldatmadır. Çünkü bu kimse Allahın emrine kendisi uymuyor ve sadece diliyle gösteriş yapıyor demektir. “Allah sana ihsan ettiği gibi sen de ihsan et!” (Kasas-77) insanların yüzüne karşı hoş görünüp arkasından çekiştirmek ve gıybetini yapmak da bir riyadır. Kişinin yaptığı iyilikleri ve ibadetlerini kibir ve gururla ballandıra ballandıra anlatması veya resmederek yayınlaması da bir riyadır, gösteriştir. Gösteriş için tutulan oruçlar, kılınan namazlar, yapılan umre ve Hac’lar, verilen sadakalar birer riyadır. Bakınız bu konuda Allah insanları nasıl uyarıyor: “..O namaz kılanların vay hâline ki, onların çekecekleri var. Onlar kıldıkları namazdan gâfildirler-uzaktırlar. Onlar gösteriş için ibadet ederler..” (Mâun-4,5,6) Bu nedenle sevgili dostlar, Yüce Allah Kur’anda: “Ya Muhammed, onlara de ki: 'Ben ancak sizin gibi bir insanım. Bana sizin ilahınızın bir tek ilah olduğu vahyolundu. Artık kim Rabbine kavuşmayı umuyorsa ibadet ve amelinde ihlaslı olsun. Rabbine olan ibadetine kimseyi ortak etmesin!” (Kehf-110) buyurduğu gibi m’min riya ve gösterişten uzak durmalı. İbadet ve işlerinde, söz ve davranışlarında daima doğru ve ihlaslı olmalı. Bir gün peygamberimize bir adam geldi ve: “Ey Allahın Rasûlü, kurtuluş nerdedir? diye sordu. Peygamberimiz şöyle buyurdu: “Allaha karşı hile yapmamandır.” Mevlana’nın da dediği gibi “insan ya olduğu gibi görünmeli ya da göründüğü gibi olmalı.” İmanınız kavi , ibadetleriniz ve ameliniz sâlih ve makbul ömrünüz feyizli ve bereketli olsun! (muallimosman)
Yorum Yazın