Halep ve Şam: İslam Aleminin Dirilişi ve İlim Mirasının Yeniden İnşası

Halep ve Şam: İslam Aleminin Dirilişi ve İlim Mirasının Yeniden İnşası

Halep ve Şam, İslam medeniyetinin asırlarca kalbi olmuş, ilmiyle, irfanıyla ve manevi birikimiyle İslam dünyasına yön vermiştir. Bugün, bu iki şehir savaşın yıkıcı etkilerinden özgürleşirken, İslam aleminin birlik ve dirlik yolculuğunda yeniden birer umut ışığı olma potansiyeli taşımaktadır. Ancak bu potansiyelin hayata geçmesi, Halep ve Şam’ın derin ilim mirasının ihyasıyla mümkündür. Biran önce bunun için çalışılmalı ve ortam hazırlanır hazırlanmaz alimler tekrardan davet edilmelidir.

Halep ve Şam’ın son asırdaki ilmi birikimi, bu şehirlerin hala İslam dünyası için birer ilim havzası olduğunun göstergesidir. Bu büyük ilim havuzunu bizlere dolduran zatlar elbette bu havuzdaki su ile nice çorak gönlü ihya edeceklerdir.Uzak tarih çok zengin ve anlaması zor. Biz bize yakın olanlara bir bakalım ve anlamaya çalışalım. Yakın zamanda vefat eden ve günümüzde hayatta olan bazı önemli alimler şunlardır:

Şeyh Said Ramazan el-Bûtî (1929-2013)

Şam’da yetişmiş bu büyük alim, İslam dünyasının son dönem önemli düşünürlerinden biri olarak kabul edilir. Fıkıh, tasavvuf ve İslam medeniyeti üzerine yazdığı eserler, İslam dünyasında geniş yankı bulmuştur. Fıkhü's-Sîre, Kübra'l-Yakîniyyât gibi eserleri Müslümanların rehber kitapları arasında yer alır. El-Bûtî, Şam’da bir camide verdiği ders sırasında düzenlenen hain bir saldırıda şehit edilmiştir.

Şeyh Abdülrezzak el-Halebî (1925-2016)

Halep’in önemli hadis ve kıraat alimlerinden olan Şeyh Abdülrezzak el-Halebî, Şam’da Emevi Camii’nde uzun yıllar ilim hizmeti yapmıştır. Onun yetiştirdiği talebeler bugün İslam dünyasında önemli ilmi çalışmalar yapmaktadır.

Şeyh Muhammed Emin Er (1928-2014)

Halep’te doğan ve ömrünü hadis ilminde derinleşmeye adayan bu alim, İslam dünyasında saygıyla anılmaktadır. Şeyh Er, yalnızca eserleriyle değil, yetiştirdiği talebelerle de ilmi mirasını devam ettirmiştir.

Şeyh Usame er-Rifai (1944-2022)

Şam’da yetişmiş, tasavvuf, fıkıh ve davet alanında önemli hizmetler yapmış bir alimdir. Modern dönemde Suriye’nin ilmi mirasını temsil eden önemli isimlerden biridir.

Şeyh Hüseyin Hattâb (hayatta)

Günümüzde Suriye’nin önemli alimlerinden biri olan Hüseyin Hattâb, özellikle hadis ve kıraat alanındaki çalışmalarıyla tanınmaktadır. Suriye’nin yeniden yapılanma sürecinde ilim adamlarının rehberliğine vurgu yapan bu alim, İslam dünyasına birliği ve dirliği hatırlatmaktadır.

Said Nursi’nin Şam Hutbesi ve İslam Birliği Mesajı

Bediüzzaman Said Nursi, 1911 yılında Şam EmeviyeCamii’nde verdiği meşhur hutbesinde, İslam dünyasının yeniden dirilişine dair eşsiz bir vizyon ortaya koymuştur. Bugün, Halep ve Şam’ın özgürlüğe kavuşması, bu hutbenin mesajlarını daha anlamlı hale getirmiştir. İşte hutbeden bazı önemli kesitler:

“İstikbal yalnız ve yalnız İslamiyet’in olacak ve hâkim, hakaik-i Kur’âniye ve îmaniye olacak.” Bu sözler, İslam dünyasının karamsarlığa kapılmaması gerektiğini, iman ve Kur’an hakikatlerinin rehberliğinde yeniden yükselişe geçeceğini vurgular.

“Ey ehl-i iman! Uhuvvet-i İslamiyeyi tesis ve muhafaza ediniz. Zira düşmanımız çok ve kuvvetlidir. İnkişaf eden fen ve sanayi, ittifakı emreder.” Nursi, Müslümanların birlik ve beraberlik içinde hareket etmesi gerektiğini, bu birliğin maddi ve manevi kalkınmanın anahtarı olduğunu ifade eder.

“İman hem nurdur, hem kuvvettir. Evet, hakiki imanı elde eden adam kâinata meydan okuyabilir.” Bu sözler, bireylerin iman gücüyle toplumu dönüştürebileceğine, bu dönüşümün toplumsal ve siyasi dirilişe katkıda bulunacağına işaret eder.

Halep ve Şam’ın özgürlüğü, bu şehirlerin yalnızca fiziksel olarak değil, ilim ve irfanla yeniden inşa edilmesi için bir fırsattır. Tarihi medreseleri, kütüphaneleri ve alimleriyle İslam dünyasına yüzyıllarca rehberlik etmiş bu şehirler, gelecekte de aynı rolü oynayabilir. Bu noktada, genç neslin İslam’ın ilmi ve ahlaki mirasıyla yeniden tanışması sağlanmalıdır. Emeviye Camii, Halep’teki Halaviye Medresesi ve Şam’daki Zahiriyye Kütüphanesi gibi tarihi mekânların restorasyonu, sadece birer bina ihyası değil, aynı zamanda bir medeniyetin yeniden dirilişi olacaktır.

Halep ve Şam, bugün Said Nursi’nin Şam Hutbesi’ndeifade ettiği gibi İslam dünyasına bir rehber olma potansiyeline sahiptir. Ancak bu potansiyelin hayata geçmesi için İslam aleminin birliği şarttır. Müslümanlar, siyasi ve mezhebi ayrılıkları bir kenara bırakarak, Kur’an ve sünnet etrafında birleşmelidir.

Allah’tan niyazımız, Halep ve Şam’ın ilim ve hikmetle yeniden yükselmesi, İslam dünyasının birliğine ve dirliğine vesile olmasıdır. Bu iki kadim şehir, yalnızca geçmişin değil, geleceğin de aydınlık kapılarıdır.