VİCDANI DOĞRU ANLAMAK
Sokakta zulme uğramış bir mazlum karşısında 3 tür insan davranışı vardır:
Birinci insan, bu mazlum'a derhal yardım etmeliyim.
İkinci İnsan, bu mazlum'a yönelen zulmü tüm mazlumlara karşı ebediyyen ortadan kaldırmalıyım.
Üçüncü görüşteki insan ise aldırış etmeden yürür ve gider.
Son grup insan yaptığı sorumsuzluğun bedelini ilahi adaletin tokatıyla ödeme ihtimali bulunduğundan o grubu şimdilik bir kenara bırakalım ve ilk iki Vicdan türünden bahsedelim.
Birinci vicdan türü merhamet ve şefkat kaynaklıdır ancak yetersizdir. Sorunları çözmekten uzaktır.Zira o sadece karşısına çıkan bir mazlum'u görmekte ve ona yardımcı olmaya çalışmaktadır. Oysaki o saat orada olmamış olsa idi ne o zulümden haberdar olacaktı ne de o mazlum'dan.
Demek ki bu bu insan tesadüfen karşısına çıkan zulümlere karşı bir hareket tarzı belirlemiş..
İkinci grup insan daha vicdani, daha akılcı ve daha rasyoneldir.
Bu mazluma neden zulüm yapılmıştır, mazlumun bir kabahati var mıdır , bu zalimi zulme iten cesaret nedir, bu zalim bir ceza almayacağını düşündüğü için mi yahut alacağı cezayı yetersiz bulduğu için mi bu eyleme girişmiştir?
Belki de alacağı ceza caydırıcı olsa bile bunu göze alarak da bu suçu işlemiş olabilir . Öyleyse sorunun temeline inmek gerekir.
Bu olayın arka planını, temellerini, nedenlerini sonuca götüren faktörleri ve tüm yardımcı enstrümanları irdelemek ve benzer zulümlerin yeniden işlenmesinin önüne geçmek için bir çaba içinde olmaktır.
ki batı toplumları kısmen bu seviyeye gelmişlerdir.
Bunun için kafa yormak, gerekli hukuki altyapıyı oluşturmak, caydırıcı müeyyide koşullarını inşa etmek ve insanların bu tip zulümlere karşı daha duyarlı hale gelmesi için bir sistem kurmaktır.
Vicdanın gayesi bizi adalete ve hukuka zorlamaktır. Zaten adalet ve hukuk en temelinde vicdandan türemiştir.
Adalet ve hukukun nihai amacı vicdanı rahatsız edecek olaylardan ülkeyi ayıklamaktır.
Adalet ve hukukun olmadığı yerde mutlaka Vicdan örselenir ve zarar görür.
Bir başka ifade ile toplumun bozulması vicdanların bozulmasıyla ilintilidir.
Öyle ise bir ülkede hukuk ve adaletin temellerini oluşturmaktan daha önemli daha acil yapmamız gereken bir iş var: vicdanların sağlığını, geleceğini ve berraklığını teminat altına almak.
Necati Daştan
Hukukçu Yazar
Yorum Yazın